Skip to main content

बलि वैश्वदेव विधि

जब पाकशाला में अन्न सिद्ध हो जाने पर उसमे से खट्टा, लवणान्न, क्षार अन्न, दालें को छोडकर शेष अन्न को हाथ की ब्रह्मतीर्थ से चूल्हे की अग्नि में निम्न  मन्त्र से आहतियां दैं-
ॐ अग्नये स्वाहा। इदमग्नये ( न मम) (इदं न मम) ॥
ॐ सोमाय स्वाहा। इदं सोमाय ( न मम) (इदं न मम) ॥
ॐ धन्वन्तरये स्वाहा। इदं धन्वन्तरये ( न मम) (इदं न मम) ॥
ॐ विश्वेभ्योदेवेभ्यो स्वाहा। इदं विश्वेभ्योदेवेभ्यो ( न मम) (इदं न मम) ॥
ॐ प्रजापतये स्वाहा। इदं प्रजापतये ( न मम) (इदं न मम) ॥ (मौनाहुति)
ॐ अग्नये स्वष्टकृते स्वाहा। इदमग्नये स्वष्टकृते  ( न मम) (इदं न मम) ॥
अव बलि देने के पूर्व जहाँ जहाँ बलि देना होगा उस स्थान को झाडू से साफ कर देना चाहिए।
फिर से उस धृत मिश्रित अन्न को जहाँ जहाँ कहा गया है वहां वहां बलि दैं। बलि देने के पूर्व ओर पश्चात एक एक बार जल छिडके। पहले घर के बाहर चारो दिशाऔं मे बलि देना चाहिए
इन्द्राय नमः। इदमिन्द्राय ( न मम) (इदं न मम) ॥ पूर्व में
ॐ यमाय नमः। इदं यमाय ( न मम) (इदं न मम) ॥ दक्षिण में
वरुणाय नमः। इदं वरुणाय ( न मम) (इदं न मम) ॥ पश्चिम में
ॐ सोमाय नमः। इदं सोमाय ( न मम) (इदं न मम) ॥ उत्तर में
महद्भ्यो नमः। इदं महद्भ्यो ( न मम) (इदं न मम) ॥ मूख्य द्वार पर
ॐ गृहदेवताभ्यो नमः ॥ इदं गृहदेवताभ्यो ( न मम) (इदं न मम) ॥ गृह में प्रवेश कर के गृह के भीतर
ॐ ब्रह्मणे नमः ॥ इदं ब्रह्मणे ( न मम) (इदं न मम) ॥ गृह के मध्य में
आकाशाय नमः ॥ इदं आकाशाय ( न मम) (इदं न मम) ॥ गृह से बाहर निकल कर आकाश की ओर
ॐ दिवाचरेभ्यो भूतेभ्यो नमः ॥ इदं दिवाचरेभ्यो भूतेभ्यो ( न मम) (इदं न मम) ॥ यह घर के बाहर (दिन मे)
नक्तंचारिभयो भूतेभ्यो नमः ॥ इदं नक्तंचारिभयो भूतेभ्यो ( न मम) (इदं न मम) ॥  बाहर (रात्रि मे)
फिर अपने आश्रित पशु ओर भिक्षु आदि को भोजन दे। गृह में स्थित अन्य लोगों को भोजन के बाद स्वयं भोजन करें।

Comments

Popular posts from this blog

अग्निहोत्र विधि

अग्निहोत्र विधि  अव हम नित्यकर्म का तृतीय प्रश्न का उत्तर देते है। पञ्चभू संस्कार  पञ्चभू संस्कार जिसे प्राचीन गृह सूत्र मे लक्षणवृत भी कहते है उसको सभी संस्कारादि मै अग्नि स्थापना करना से पूर्व करना चाहिये। यह इसप्रकार है : १. यज्ञकुण्ड में स्थित धूलि को साफ करना।  २. कुण्ड को गोबर और जल से लीपना।  ३. व्रज (जो  काष्ठ का खंड होता है ) या उसके आभाव मे स्रुवमुल से यज्ञकुण्ड के बरावर तीन रेखाये पूर्व से उत्तर तक खींचना चाहिये।  ४.  व्रजसे खींची गई रेखाओं से मिट्टी को अङ्गुष्ठा और अनामिका से  अलग करे।  ५. जल से यज्ञकुण्ड को छिडके।  अग्निहोत्र पात्र   १. स्रुव -२ २. आज्यस्थाली -२  ३. प्रोक्षणी -१  ४. प्रणिता -१  ५. पञ्च पात्र और आचमनी-२ (यह गृह के जितना लोक होंगे उतने लोक केलिये एक एक ) ६. अग्निपात्र -१  ७. चिमिटा -१  ८. वज्र -१  ९. आसान -२ (यह गृह के जितना लोक होंगे उतने लोक केलिये एक एक ) १०. कुशा  ११. जल  १२. आज्य  १३...
अथ वर्णसमाम्नाय: प्रथमः अध्यायः प्रथमः पादः अथातो वर्णक्रमः ॥१॥ तत्र: स्वराः प्रथमम् ॥२॥ अ आ आ३ ॥ ३॥ इ ई ई३  ॥४॥ उ ऊ ऊ३ ॥५॥ ऋ ॠ ॠ३ ॥६॥  ऌ ॡ३  ॥७॥ अथ सन्ध्यक्षराणि ॥८॥ ए ए३ ॥९॥ ऐ ऐ३  ॥१०॥ ओ ओ३ ॥११॥ औ औ३  ॥१२॥ इति स्वराः  ॥१३॥ अथ व्यञ्जनानि  ॥१४॥ कखगघङा कवर्ग:  ॥१५॥ चछजझञा चवर्ग:  ॥१६॥ टठडढणा टवर्ग:  ॥१७॥ तथदधना तवर्ग:  ॥१८॥ पफबभमा पवर्ग:  ॥१९॥ इति स्पर्शा:   ॥२०॥ अथान्त:स्था:  ॥२१॥ यरलवा  ॥२२॥ अथोष्माण:  ॥२३॥ शषसहा  ॥२४॥ अथायोगवाहा:  ॥२५॥ अ: विसर्जनीय:  ॥२६॥ ᳲक जिह्वामुलीय:  ॥२७॥ ᳲप उपध्मानीय:  ॥२८॥ अ॰ अनुस्वार:  ॥२९॥ कुँ खुँ गुँ घुँ यमा:  ॥३०॥ एते त्रिषष्टिवर्णा:  ॥३१॥ हुँ नासिक्य:  ॥३२॥ दुःस्पृष्टः ळकारः एकेषाम् ॥३३॥ एते चतुर्षष्टि:  ॥३४॥ पञ्चषष्ठिः एकेषाम् ॥३५॥ द्वितीय: पाद: वर्ण: कारोत्तोर वर्णाख्य  ॥१॥ अकारव्यवेतो व्यञ्जनानाम् ॥२॥ न अयोगवाहा: ॥ ३॥ एफस्तु रस्य  ॥४॥ अकारो व्यञ्जनानाम् ॥५॥ निर्देश इतिना  ।॥६॥ स्वरैरपि...

वेदांग शिक्षा २

स्थानप्रकरणम् तावत्  तत्र स्थानम्।१। कण्ठ्याः  अकवर्गहविसर्जनीयाः ।२ एकेषां हविसर्जनियावुरस्याः ।३। जिह्व्यो जिह्वामूलीयः।४। ऋवर्ण कवर्गश्च जिह्व्यः एकेषाम् ।५। एकेषां कवर्गावर्णानुस्वारजिह्वामूलीया जिह्वया।६। एके सर्वमुखस्थानमवर्णमिति।७। एके कण्ठ्यानास्यमात्रानिति।८।  तालव्याः इचवर्गरशाः।९। मूर्धन्याः ऋटवर्गरषाः।१०। दुःस्पुष्टः अपि।११। रेफो दन्तमूलीस्थानमेकेषाम्।१२। दन्त्याः लृतवर्गलसाः।१३। एकेषां दन्तमूलस्तु तवर्गः।१४। दन्त्योष्ठ्यो वकारः।१५। एकेषाम् सृक्किणीस्थानम्।१६। ओष्ठ्याः उपूपध्मानीया।१७। नासिक्याः अनुस्वारयमाः।१८। नासिक्यः अपि।१९। एकेषां कण्ठ्यनासिक्यमनुस्वारम्।२०। एकेषां यमाश्च नासिक्य जिह्वामूलीयः।२१। कण्ठतालव्यौ ए ऐ।२२। कण्ठोष्ठ्यौ ओ औ।२३। स्वस्थाननासिकास्थानाः ङञणनमाः।२४। सन्ध्यक्षराणि द्विवर्णानि।२५। सरेफ ऋवर्णः। २६। सलकार लृवर्णः।२७। एवमेतानि स्थानानि।२७। करण प्रकारणम् करणं अपि। १। जिह्व्यतालव्यमूर्धन्यदन्त्यानां करणं जिह्वा। २। जिह्व्यानां जिह्वामूलेन। ३। तालव्यानां जिह्वामध्येन। ४। मूर्धन्यानां जिह्वोपाग्रेण। ५। करणं वा जिह्वाग्राधः। ६। दन्तानां जिह...